Takıntılar

TAKINTI- OKB(Obsesif Kompülsif Bozukluk)
Nedeni tam olarak bilinmemesine rağmen günlük yaşantıların, çevresel faktörlerin ve genetik, biyolojik nedenlerden olabileceği tahmin edilmektedir.
İnsanların yaşam kalitesini olumsuz etkileyen günlük etkinliklerini ve düşüncelerini zorlaştıran, kısıtlayan bir problemdir... Takıntı (OKB) kişinin kontrol edemediği korku ve stres oluşturan tekrarlayıcı özelliği olan kaygı ve endişelerdir. Kişi takıntısının gerçek dışı ve anlamsız olduğunun farkında olmasına rağmen yapamadığında rahatlayamadığı bir durumdur.

OKB (Obsesif Kompülsif Bozukluk) belirtileri nelerdir?

Obsesyonbelirtileri

• Kirlenme ya da mikrop bulaşma korkusu

• Hata yapmaktan ve rezil olmaktan korkma

• Kendine ya da başkasına zarar verme korkusu

• Seksüel ya da dini konuları da içeren istenmeyen düşünceler şeytanca veya günahkar düşünmekten korkma

• Kontrol ile ilgili kaygılar ütüyü fişte unutup unutmama kapıyı kilitleyip kilitlemediği gibi tekrarlayıcı kaygılar

• Düzen, simetri, eşyalar düzgün bir şekilde sıralama

Kompülsiyon belirtileri:

• El yıkama ya da temizleme sık sık yıkanma, duş alma

• El sıkışma tokalaşmayı veya kapı koluna dokunmayı reddetme

• Düzenlilik, Kontrol etme, İçini rahatlatma isteği, belirli nesneleri sürekli saymak, belli bir biçimde düzenleme

• Bir duayı, kelimeyi sürekli tekrarlamak

• Sıklıkla rahatsız edici olan, akıldan çıkmayan ve uykuyu kaçıran düşüncelere takılıp kalma

• Gereksiz nesneleri, eşyaları toplama veya biriktirme

Obsesif-kompulsif bozuklukta başlıca dört belirti örüntüsü vardır, bunlar (1) bulaşma, (2) kuşku, (3) zihne gelip yerleşen düşünceler ve (4) bakışım (simetri) gereksinmesi.

Bulaşma korkusu en sık görülen belirtilerdir, eşlik eden kompulsiyon yıkanmadır.

Hasta mikroplardan korkarlar ve sürekli olarak ellerini yıkarlar yada evden çıkmazlar.

Kuşku için verilebilecek örnekler arasında kapıyı kilitlemeden yada ocağı kapatmadan çıktığı korkusu vardır.

Geriye dönüp denetleyip durma eşlik eden kompulsiyondur.

Zihne gelip yerleşen düşünceler, çoğunlukla saldırgan ya da cinsel bir nitelik taşır ve eşlik eden bir kompulsiyon yoktur.

Bakışım (simetri), kesin olma gereksinmesini içerir ve yavaşlık kompulsiyonu ortaya çıkar.

Obsesyonlar, sürekli olarak, istenmeden gelirler ve egodistoniktirler (ego tarafından kabul edilmezler).

Kompulsiyonlar çok büyük bir zaman tüketilmesine yol açar ve işlevselliği ileri derecede bozar.

OKB daha büyük bir sıklıkla beyin hasarı geçirmiş olan ya da Huntington hastalığı olan hastalarda görülür.

OKB ve Tourette sendromu sıklıkla birarada görülür ve söz konusu bu iki bozukluğun belirtileri birbirininüstüne biner.

Takıntılar, nedenleri, tedavi ve çözümü...

Kişi düşüncelerinin manasız ve abartılı olduğunun farkındadır; ama yinede bu düşüncelerin engel olamamaktadır. Bu anlamsız, gereksiz düşüncelerden kurtulmak isterler ve mücadele ederler ama genellikle başarısız olurlar ve bu durum problemin daha da artmasına yol açabilmektedir. Bu başarısız girişimler belli bir süre sonra sıradanlaşır ve kişi günlük hayatın bir parçası haline gelir. Örneğin sürekli temizlik yapmak önceleri anlamsız gelirken sonraları yapamadan rahatlayamaz hale gelir ve artık bu durum hayatının bir parçası yaşam biçimi haline dönüşür.

Düşünce bazında da etkilenmeler günlük yaşam kalitesini zorlaştırır. Örneğin “ya sevdiklerime bir şey olursa” “ya hastalık kaparsam” “ya mikrop kaparsam” “ya başaramazsam” “ya günah işlersem” …

Bu düşünceler belli bir süre sonra bireyin evden çıkamaz hale getirebilir, sosyal yaşantısını olumsuz etkileyerek sürekli sakınma kendini koruma düşünceleri içe kapanma ya da agresyonunu artırabilir. Rahatlamak için sürekli konuşurlar kendisinin ne kadar haklı olduğunu ispatlamaya çalışırlar. Çok huzursuzdurlar ayrıntılara inanılmaz takılırlar; çevresindekilerin sabrını çok zorlarlar ve artık bu durum onun yaşamının önemli bir parçası haline gelmiş ritüel (yineleyici) duruma dönüşmüştür.

Takıntı hastalığı belli bir gelişim evre takip edebileceği gibi ansızın ortaya da çıkabilir. ama kişi farkına varması bunun bir problem olduğunu anlaması ve destek ihtiyaç; hissetmesi maalesef zaman almakta bu da tedaviyi zorlaştırmaktadır. Takıntılı kişilerin yakınları da zorlanmakta ve hatta depresyona yakalanabilmektedirler.

Tedavi ise kuşkusuz psikiyatrist ve psikolog, psikolojik danışman desteği ile gerçekleşebilir. Zamanla geçer ben baş edebilirim gibi yaklaşımlar hem süreci uzatır hem de yaşam kalitesini daha da zorlaştırır.